Giống như tên gọi của nó, loại van này có tác dụng điều hướng dòng chảy của chất lỏng hay khí theo 1 chiều nhất định và ngăn dòng theo hướng ngược lại.

Van một chiều được sử dụng rất nhiều trong các hệ thống kỹ thuật nước, nhiệt, hơi, hệ thống thông gió, chữa cháy, điều hòa không khí, xử lý chất thải, ...

 

Ta cùng xem xét một ví dụ cụ thể : Trong một hệ thống thủy lực không thể thiếu trạm bơm với nhiều máy bơm ghép song song vận hành tương hỗ lẫn nhau, khi có sự cố tụt áp tại một hay nhiều máy bơm, một phần lưu lượng chất lỏng sẽ chảy ngược lại gây ảnh hưởng đến quá trình vận hành của cả hệ thống. Điều này chỉ  có thể được khắc phục khi chúng ta bố trí lắp van nước 1 chiều ở cửa đẩy của máy bơm, ngăn dòng chảy ngược. Đó là lý do vì sao chúng ta nên sử dụng van một chiều để bảo vệ cũng như đảm bảo quá trình hoạt động của các hệ thống thủy lực, khí lực.
 

* Các dạng chính của van một chiều?

Ở đây chúng ta có 2 dạng chính bao gồm : Dạng trượt và dạng cửa xoay.
 

	Dạng trượt	Dạng cửa xoay
Hình ảnh cấu tạo cơ bản
Các bộ phận chính của van	- Phần tử trượt; - Mặt đế đỡ; - Phần tử trợ lực.	- Phần tử xoay; - Mặt đế đỡ; - Phần tử trợ lực.
Nguyên tắc lắp đặt	- Lắp trên đoạn ống nằm ngang	- Lắp trên đoạn ống nằm ngang hoặc thẳng đứng
Ký hiệu

 

Ở trạng thái bình thường, tức là khi không có dòng chảy của chất lỏng hay khí chạy qua, bộ phận phần tử trượt (cửa xoay) của van sẽ nằm ở vị trí ĐÓNG dưới tác dụng của trọng lượng chính nó hoặc lực lò xo. Khi có dòng chảy qua van, với áp lực đủ sẽ khiến bộ phận này bị đẩy khỏi vị trí đóng và cho phép dòng chảy đi qua. Tại thời điểm năng lượng dòng chảy giảm dần về 0, phần tử trượt (cửa xoay) từ từ trở lại vị trí ĐÓNG và được giữ chặt nhờ áp suất cửa ra của van, ngăn cản dòng chảy quay ngược lại. Toàn bộ quá trình hoạt động đều hoàn toàn tự động dưới tác động của chất lỏng, khí